Laatste verbetering 8 december 2023

Twee redenen om auto’s uit de stad te weren; 1 teveel?

Steden willen alleen emissieloze auto’s toestaan én de stad autoluw maken; dat wringt.

Eind ‘19 schreef ik een vergelijking van twee verkeernota’s uit Amsterdam. Ik publiceer het nu (bewerkt) als aanvulling op de pagina over de knip in de Weesperstraat.

---

Het is interessant om te zien hoe het bestuur alle middelen wil benutten om de stad terug in de tijd te brengen (auto’s voor de machthebbers en rijken, OV en fiets voor de rest) en daarbij de samenhang uit het oog verliest. Met een half jaar verschil publiceert het College twee plannen voor de mobiliteit. De tweede, van de afdeling Verkeer & Openbare ruimte, zit op een heel ander spoor dan de eerste, van Ruimte en Duurzaamheid.

1 Het actieplan Schone Lucht

Deze nota van april ‘19 richt zich op het uitbannen van emissie-auto’s, in stappen. Vanaf ‘30 zijn alleen emissie-loze voertuigen toegestaan in de hele stad. (Het gaat ook over bussen, tweewielers en boten, die negeer ik hier.

De luchtkwaliteit staat voorop, en de CO2-reductie lijkt bijvangst

Met het terugdringen en elektrificeren van verkeer wordt de lucht in de stad schoner en de levensverwachting van de gemiddelde Amsterdammer langer. Daarnaast heeft het positieve effecten op geluid en klimaat.

Dat is opmerkelijk want de luchtkwaliteit voldoet aan de EU-normen, op enkele geringe overschrijdingen na. Maar de adviesnorm van de WHO biedt uitkomst: die bedraagt 10 μg/m3 voor fijnstof PM2,5 en 20 μg/m3 voor PM10. Nota bene deze norm is geheel niet bindend voor ons land of onze stad. In Amsterdam is de concentratie ongeveer 15 μg/m3 (tendens: dalend). De geringe verschil tussen de huidige concentratie en een adviesnorm is nu het breekijzer om alle bestaande voertuigen uit de stad te weren (afgezien van de 2 procent elektrische auto’s).

2 Amsterdam maakt ruimte, Agenda autoluw

De nota Autoluw is van oktober ‘19. Nu staat het ruimtebeslag van het autoverkeer centraal. De auto moet plaats maken voor fiets, groen en OV.

In deze nota komt CO2 niet voor en het klimaat maar een paar keer.

Het begint met “een schets van het wensbeeld voor 2040”. Over de auto staat dit

Spitsdrukte is een stuk minder geworden door gespreide mobiliteit. Hierdoor is ruimte ontstaan om stadsstraten en woonbuurten autoluw in te richten. Met ‘betalen voor gebruik’ kiezen minder mensen vanzelfsprekend voor een rit met de auto. Door de verdere afname van het autoverkeer konden ook hoofdroutes als de Weesperstraat, de Valkenburgerstraat en de Stadhouderskade autoluwer worden ingericht.

Het Actieplan Schone Lucht stelt dat in ‘30 alleen elektrische auto’s in de stad mogen rijden (een enorme omslag) maar in de nota Autoluw komen alleen elektrische touringcars voor en lichte elektrische voertuigen: bizar.

Het Actieplan Schone Lucht wordt maar een keer genoemd, bij stedelijke logistiek

De ambitie is een uitstootvrij gebied voor bestel- en vrachtwagens binnen de ring A10 in 2025. De uitvoering van deze ambitie is onderdeel van het Actieplan Schone Lucht.

En aan het eind, in een lijst met gemeentelijke plannen.

Conclusie

Twee afdelingen voeren hun eigen strijd tegen de auto, de ene met ruimte als argument, de ander met luchtkwaliteit. De elektrische auto’s zijn daarin heikel: fout in optiek 1, goed in optiek 2.

Beide zijn niet gericht op CO2- en stikstof-reductie. Waarschijnlijk omdat de bijdrage van het autoverkeer in een deel van éen stad te weinig meetelt, nationaal.

Het blijft vreemd: bestuurlijk Nederland praat tien keer meer over klimaat dan over emissies, de klimaatwet is aangenomen en een klimaatakkoord naakt. Dan komt de hoofdstad met een actieplan dat de klimaateffecten negeert.

Het bestuur kiest niet voor of tegen elektrische auto’s, en niemand dwingt hen tot de keuze: alle auto’s uit de stad of alleen de ‘vuile’ ?

Zolang het aandeel van EVs beperkt blijft is de discrepantie gering.

Toch wringt het beleid

• De autoluw- maatregelen treffen ook elektrisch rijden.  In de milieuzone moeten de zero-emissionauto’s (quod non) én de niet-te-vuile auto’s rijden volgens het verkeercirculatieplan*: aanschuiven, omrijden en beleidskilometer maken.
• Als de verkoop van elektrische auto’s stokt en in ‘30 zeven van de honderd auto’s strict-elektrisch zijn**, gaat de gemeente alle emissie-auto’s weren uit de hele stad zoals afgekondigd? Met dit kernwapen wordt de strijd tegen de auto gewonnen (voor 93%) maar durft het bestuur het in te zetten ? Zo ja dan wordt de stad onbereikbaar en is een politieke aardverschuiving denkbaar bij de raadsverkiezingen in ‘30.

• Alleen in theorie: iedereen stapt over op elektrisch rijden: er is dan geen winst in de (ruimte)strijd tegen de auto.

* In Amsterdam heet het anders: concentratie op hoofdwegen. Door een aantal knippen (o.a Muntplein) en het grote tijdverlies op de belangrijkste hoofdweg (S100; gezien de gemiddelde snelheid zou het de S10 kunnen heten) is een route via de grachten vaak de beste, volgens de navigatie-apps. Het bestuur wil het extra verkeer in een deel van de grachtengordel terugdringen door palen op 9 bruggen te plaatsen, waarvan éen verzinkbaar (2023). Het gevolg: meer verkeer, congestie en emissies op de S100, en mogelijk andere sluiproutes.

** Dit is het meest waarschijnlijk want de subsidies en fiscale voordelen voor elektrische auto’s nemen af en zonder deze worden ze niet verkocht. Volgens een recente peiling is 96 procent van de benzinerijders niet van plan om elektrisch te gaan rijden. Nu (aug ’23) zijn er 450-duizend personenauto’s strict-elektrisch tegenover 8,25 miljoen diesel/benzine, dat is 1 op 18. Daarnaast 800-duizend hybrides, deze vallen ook onder het verbod.