Op deze pagina
Laatste verbetering 8 december 2023
Tunnel dicht – de praktijk
[28-11-22 De Piet Heintunnel gaat open op vrijdag 2 december. ]
[28-11-22 Mijn update van vanmorgen was voorbarig. Later deze dag komt de tijding:
Helaas moeten wij meedelen dat de openstelling van de Piet Heintunnel enkele weken wordt uitgesteld. Wij kunnen u nu pas hierover informeren omdat eerst is onderzocht of de bevindingen van de laatste testen nog op tijd konden worden opgelost. Uit de laatste testen is een aantal veiligheidsrisico’s naar voren gekomen dat niet op tijd kon worden opgelost. Het gaat bijvoorbeeld om de instelling voor het automatisch sluiten van de vluchtdeuren en de stabiliteit van de camerabeelden op de schermen in de verkeerscentrale.
[Februari ’22 – oudere stukken hieronder]
Met deze pagina begon ik in ’19. De renovatie van de Piet Heintunnel begon in juni ’21.
De reden voor het uitblijven van een update: er kwam geen verkeerschaos. Ik schreef
De tien-daagse afsluiting was heftiger omdat toen ook de route [] Zeeburgerdijk – Amsterdamse brug verviel. Die weg kan maar een fractie van het verkeer verwerken vanwege het stoplicht-kruispunt Flevoweg (/Insulindeweg) / Zeeburgerdijk []. Ook voor het kruispunt Veelaan / Zeeburgerdijk zal het tijdverlies hoog zijn.
Die route (laten we hem sluiproute noemen) wordt veel gebruikt en het tijdverlies bleef toch beperkt. De gemeente noemde hem niet in de publiciteit over de afsluiting; de alternatieve routes waren de S112 en S116. Er stond ook een tekstkar langs de Zeeburgerdijk met het verzoek om de sluiproute niet te gebruiken.
Update: vanaf zomer ’22 was het tijdverlies op de sluiproute gering (modaal 1 minuut) in ieder geval buiten de ochtendspits. De reden blijft onbekend.
Twee apps -Google maps en Flitsmeister hadden de Zeeburgerdijk geschrapt, zoals hier te zien is.
Het is niet bekend of zij dit deden Zij deden het op verzoek van de gemeente Amsterdam. Met hoeveel tegenzin is niet bekend.
Beide apps stuurden automobilisten zelfs vlak voor de sluiproute (na afrit A10) naar een lange omweg.
Vanaf januari ’22 gebruikte Maps de Zeeburgerdijk wel voor routes (grijs)
Terzijde: Maps laat auto’s door de Piet Heintunnel gaan als het startpunt vlakbij de tunnel ligt: een foutje (Google Maps blijft mijn favoriete navigatie-middel, serieus)
De stoplichten verpesten het
Sinds eind vorig jaar is de sluiproute drukker geworden en staat in de avondspits elke dag een wachtrij op de Zeeburgerdijk, soms vanaf de S100 (Panamalaan) dat is 1,6 km. Het tijdverlies is 5 tot 15 minuten. In de andere richting is het verlies geringer.
Op Nieuwjaarsdag (zaterdag) werd duidelijk wat de reden is voor de wachtrij: niet de drukte maar de stoplichten. Ze stonden uit omdat een platgereden paal vervangen werd. Tijdstip: kwart voor vijf.
De doorstroming was prima en de veiligheid ook. Driekwart van het autoverkeer volgt hier de sluiproute, zodat het aantal conflicten beperkt is. Er is weinig langzaam verkeer.
De verkeersituatie wordt veel beter als deze verkeerslichten uit gaan, en de twee andere op de route ook.
Dit pleidooi staat ook bij het stuk ’10-daagse afsluiting’ verderop. Mijn rapport over verkeerslichten
Mijn kanaal (Baluw) heeft drie andere opnamen.
Terug naar het begin
Drie afsluitingen
Er gaat veel mis bij het beheer van deze tunnel. Na de afsluiting in april ’19 wordt het verkeer getroffen door
- Verbod voor vrachtwagens zwaarder dan 3,5 ton van 1 mei ’19 tot zomer 2022 of later;
- Sluiting voor alle verkeer tijdens de renovatie voorjaar ’21 tot zomer 2022 of later. [update: 25 juni ’21 tot 30 september ’22]
Er komen ook nachtelijke afsluitingen, ongeveer eens per maand schema
Nooduitgangen gesloten ?
Vooraf: een recent signaal over de veiligheid in de Piet Heintunnel .
In het verslag van de vergadering van de Stadsdeelcommissie Oost, gebied Indische Buurt /Oostelijk Havengebied (27 augustus 2019) staat
Jan Jaap Knol [D66] doet melding van een ernstige klacht van een mevrouw die haar auto uit moest in de Piet Heintunnel, maar de nooduitgangen waren dicht. Deze mevrouw heeft antwoord op haar klacht gehad. De nooduitgangen blijken in principe dicht te zijn. Een beheerder moet ze openen. Als deze niet alert is, is dat gevaarlijk. Rick Vermin [bestuurder DB] laat het uitzoeken. Stadsdeel Oost is daar al mee bezig.
De vluchtdeuren -naar de smalle middentunnel- zijn inderdaad vergrendeld, zo meldt de notitie van Witteveen en Bos (link verderop).
De ontgrendeling zou een halve minuut vergen en “automatische detectie van een incident vindt plaats enkel door zichtmeting”. Zo’n meting merkt rook op, maar geen stilstaand voertuig. Het genoemde incident wekt wantrouwen op.
Verder zou de overheid informatie moeten geven over de veiligheid in wegtunnels: welke voorzieningen zijn er en hoe moet je handelen ? Voor de tunnel in Maastricht is een video beschikbaar, die mij niet gerust stelt. In het ergste geval moet men twee kilometer lopen door een buis van 1,35m, bij een tunnellengte van 2,3 km. Men wordt namelijk altijd terug gestuurd, omdat de ventilatie de rook in de rijrichting blaast (dat laatste is logisch). Maar
De vluchtgang is brandbestendig en wordt rookvrij gehouden, zodat u veilig naar buiten kunt vluchten.
Dan is lopen naar de dichtstbijliggende tunnelmond mogelijk en logisch.
In de Piet Heintunnel is de vluchtbuis in het midden onderbroken, dus er is een vaste looprichting (In de A2-tunnel wordt hij dynamisch aangegeven op borden).
Verkeersbesluit leek niet gemotiveerd
Eind april ’19 zocht ik op of er een verkeersbesluit is voor het verboden verklaren voor vrachtwagens. Die bleek een dag eerder gepubliceerd in de Staatscourant. Net op tijd want zonder verkeersbesluit is de maatregel niet van kracht.
verkeersbesluit vrachtwagens Piet Heintunnel
Wat valt op ? Er staat geen motivering bij en de doelstelling ontbreekt bijna, behalve
deze tunnel per 1 mei 2019 niet voldoen (sic) aan de gestelde criteria opgenomen in de Warvw.
Verder is dit verstrekkende besluit niet ondertekend door het College of de wethouder maar
Het college van burgemeester en wethouders van Amsterdam, namens hen,
Nina Gombert, Teammanager a.i. Expertisecentrum, Operationele Ondersteuning, Stadswerken
De gedupeerde bedrijven of hun organisaties kunnen bezwaar maken tegen dit besluit.
Wat zijn de regels ?
1.3 Motivering van het verkeersbesluit
In artikel 21 van het BABW is de verplichting opgenomen om verkeersbesluiten goed te motiveren. Op de eerste plaats moet(en) de reden(en) worden aangeven met welk doel het verkeersbesluit is genomen. []
Artikel 21 BABW De motivering van het verkeersbesluit vermeldt in ieder geval welke doelstelling of doelstellingen met het verkeersbesluit worden beoogd. Daarbij wordt aangegeven welke van de in artikel 2, eerste en tweede lid, van de wet genoemde belangen ten grondslag liggen aan het verkeersbesluit.
Doelstelling(en)
Het bevoegde gezag dient in het verkeersbesluit aan te geven, wat zij met de plaatsing van een verkeersteken wenst te bereiken (weren sluipverkeer, terugdringen parkeeroverlast, verbetering van de doorstroming [] etc.).
[update 5 juli]
Ik heb een bezwaar ingediend bij de gemeente en de documenten opgevraagd bij de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied, de vergunningverlener.
Resultaten: de Directie Juridische Zaken vroeg me of ik -direkt- belanghebbend ben (nee), daarna belde de bezwaarschriftencommissie mij met vragen in verband met de hoorzitting. Even later was er contact tussen de twee afdelingen en stelde de commissie dezelfde vraag. Het bezwaar wordt niet behandeld.
De Omgevingsdienst stuurde me documenten.
1 Het Notitie Witteveen en Bos PHtunnel (15-3-2019) met de analyse van de (brand)veiligheid in de Piet Heintunnel.
Meest belangrijk is
Bij brandscenario’s boven de 50 MW [] is de ventilatiecapaciteit onvoldoende om een voldoende veilig klimaat in de tunnelbuis te kunnen garanderen voor het borgen van de zelfredzaamheid en de hulpverlening. Dit leidt tot een verhoogd risico.
Wanneer er een beperking wordt ingesteld voor vrachtverkeer, is de kans op een brand groter dan 50MW zeer beperkt. Uit recent onderzoek van TNO blijkt dat redelijkerwijs kan worden aangenomen dat bestelauto’s niet leiden tot een brand in de klasse 25MW of hoger; meestal zal dit resulteren in branden in de categorie 5-15 MW. Hieruit volgt dat bij incidentscenario’s in het
smalle deel van de tunnelbuis het restrisico relatief beperkt zal zijn.
Hieruit maak ik op dat het verbod voor vrachtwagens waarschijnlijk juist is.
2 Een memo Afwijkingen PHT van wetgeving . De opsteller en geadresseerde werden weggelakt. Hierin wordt rapport 1 niet genoemd.
3 Een voordracht aan de gemeenteraad 19 maart.
Hierin staat een draconische maatregel
De andere overwogen maatregel is verlaging van de snelheid van 70 naar 50 km/u in combinatie met het terugbrengen van het aantal rijstroken per rijrichting van 2 naar 1. Voor een effectieve snelheidsbeperking zijn fysieke versmallingsmaatregelen noodzakelijk omdat het huidige wegontwerp uitnodigt hogere snelheden te rijden. Zonder dat nemen de snelheidsverschillen en daarmee de botsingskans juist toe en ze beperken de hulpverlening []. De Tunnelbeheerder is van mening dat die maatregel de veiligheid niet bevordert en derhalve niet wordt toegepast.
Mee eens! Maar de huidige limiet is te laag, omdat sommigen die limiet aanhouden en te langzaam rijden, in de ogen van automobilisten met ervaring en gezond verstand. Er bestaan nu al ongewenste snelheidsverschillen en die verdwijnen als de limiet naar 90 of 100 km/u gaat. Er rijden toch geen vrachtwagens.
Verbod voor vrachtwagens
[Dit is mijn oorspronkelijke reactie in april; uit een opgevraagd rapport -zie hierboven- blijkt dat het verbod zinnig is. De uitspraken tussen ** waren voorbarig of te scherp. ]
De gemeente meldt
Om het risico te verkleinen op een tunnelbrand met veel rook geldt vanaf 1 mei 2019 voor de Piet Heintunnel een verbod voor vrachtwagens zwaarder dan 3,5 ton.
Het verbod geldt totdat de renovatie [] gereed is, zomer 2022.
Campers, bestelbussen, bussen en touringcars mogen wel door de tunnel.
Vanaf 1 mei 2019 geldt een nieuwe tunnelwet met strengere eisen. De Piet Heintunnel voldoet [] nog niet aan de nieuwe wet. Om de tunnel open te kunnen houden neemt de gemeente, naast het verbod voor vrachtwagens, een aantal maatregelen: []
De burger staat perplex.
- Ook deze stevige maatregel werd laat bekend gemaakt (op 28-3). De gemeente heeft niet overlegd met de vervoer-organisaties en zij zijn geschokt.
- * De maatregel is lukraak genomen: waarom alleen deze categorie, leveren die 450 wagens per dag beduidend meer risico op dan de 30-duizend kleinere auto’s of de honderden bussen ? Is dit onderzocht ? *
Aanvulling 16 mei: De Piet Heintunnel is al lang gesloten voor het vervoer van gevaarlijke goederen. Hij valt in categorie D, met de zwaarste beperking:
gevaarlijke goederen die aanleiding kunnen geven tot een (zeer) grote explosie, het vrijkomen van een grote hoeveelheid giftige stoffen of een grote brand.
* Het afsluiten voor vrachtwagens is daarom overbodig. *
Op de gemeente-site staat als enige reden voor het vrachtwagen-verbod:
Hiermee verkleinen we de kans op een grote brand in de tunnel.
- De zogenaamd nieuwe wet (Wet + Regeling aanvullende regels veiligheid wegtunnels) stamt uit 2006 en werd vier keer gewijzigd.
In juli 2017 meldde het Parool
Eigenlijk had de renovatie op 1 januari 2019 gereed moeten zijn. Dan eindigt een landelijke overgangsregeling voor verouderde tunnels die nog niet zijn gerenoveerd sinds de wetswijzigingen. Nu wordt in januari 2019 begonnen met de renovatie [].
De renovatie is nu uitgesteld tot voorjaar 2021. AT5 meldt
De tunnel zou eigenlijk dus geheel gesloten moeten worden. Omdat het een belangrijke verkeersader is in de stad is het college echter op zoek gegaan naar een gedoogconstructie waarbij de tunnel niet geheel dicht hoeft, maar er toch sprake is van een veilige situatie.
* Blijkbaar meent het bestuur van Amsterdam ook in deze kwestie dat ze de wet kunnen negeren en/of beleid uitstellen. Als het fout loopt, gooien ze een groep vervoerders en hun klanten voor de bus teneinde voor te geven iets te doen. *
Ruim een jaar dicht ?!
Nu de sluiting voor alle verkeer tijdens de renovatie voorjaar ’21 tot zomer 2022 of later.
Tijdens de tien-daagse afsluiting in april -lees verder- waren het tijdverlies en de chaos op sommige kruispunten dramatisch. De alternatieve routes worden dan te zwaar belast.
Het is triest dat -voor zover ik weet- geen enkele partij dat opmerkt.
De gemeente moet aansturen op het na elkaar aanpakken van de buizen, zodat het verkeer door de andere buis kan rijden.
- Om en om in éen richting. Als de limiet omhoog gaat naar 100 km/u dan rijdt men in 1 minuut de tunnel door. Of
- In beide richtingen (1 strook per richting) zoals in talloze tunnels wereldwijd.
Update maart ’21: De gemeente heeft deze opties waarschijnlijk niet eens overwogen: sluiting in beide richtingen staat vast.
De tien-daagse afsluiting was heftiger omdat toen ook de route Insulindeweg of Zeeburgerdijk – Amsterdamse brug verviel. Die weg kan maar een fractie van het verkeer verwerken vanwege het stoplicht-kruispunt Flevoweg (Insulindeweg) / Zeeburgerdijk, ook al is dat in ’20 aangepast. Ook voor het kruispunt Veelaan / Zeeburgerdijk zal het tijdverlies hoog zijn.
10-daagse afsluiting (april ’19)
Slechts een week vooraf meldt de gemeente dat het kruispunt IJburglaan- Zuiderzeeweg afgesloten zal zijn van 8 tot 18 april. Daardoor is de Piet Heintunnel onbruikbaar.
Zie deze pagina voor de gevolgen.
Het is vast nog nooit voorgekomen dat zo’n grote ingreep zo plotseling werd aangekondigd. Ook in maart werd een nachtelijke afsluiting (3 nachten) ingelast. Bij de start van de werkzaamheden werd gezegd dat het kruispunt open zou blijven.
Op 4 april stuurde ik dit voorstel/noodkreet naar het stadsbestuur.
De afsluiting van twee uitvalswegen* zal grote nadelige gevolgen hebben voor de verkeercirculatie in de stad. Om een infarct te voorkomen moet de doorstroming verhoogd worden op de alternatieve routes.
- De stoplichten voor de stadzijde van de IJ-tunnel doven. Het verkeer op de twee rijbanen kan naar de linker- dan wel rechterstrook geleid worden zoals bij de Velsertunnel.
- Doofproef bij alle stoplichten op de route vanaf de Panamalaan tot de IJ-tunnel. [] Nota bene: de verkeerslichten op het Kattenburgerplein staan uit en de doorstroming is prima.
- De verkeerslichten op de Panamaknoop moeten sowieso uit tijdens de afsluiting.
Het bureau van de wethouder stuurde geen antwoord.
Verder moet de maximumsnelheid in de IJ-tunnel (stad in) van 50 naar 70 km/u (of hoger). Maar … de meerderheid houdt zich niet aan die idiote limiet, ook de (lijn)buschauffeurs.
* S 114: Piet Heintunnel-IJburglaan + Insulindeweg/Zeeburgerdijk – Amsterdamse brug (geen S-nummer). Minder belangrijk: S 115 Schellingwouder brug.
Hier staat mijn rapport over verkeerslichten, met vele aanwijzingen dat zij de doorstroming beperken.
Baluw op Youtube: video’s met de doorstroming bij defecte verkeerslichten.
Zie ook de pagina over de IJburglaan.
Gesprek met omgevingsmanagers
[16-4-19]
Naar aanleiding van mijn e-mail aan de omgevingsmanager Richard Koenders voor de huidige kruispunt-werken werd ik uitgenodigd voor een gesprek op 10-4 door met de -net begonnen- omgevingsmanager voor de tunnelrenovatie Jos van Maarschalkerweerd. De heer Koenders was er bij. We spraken over de drie afsluitingen.
1 De huidige sluiting is noodzakelijk omdat de voortgang te traag was. Zonder verkeer kan men beter doorwerken, dat is duidelijk. Men heeft het geprobeerd zonder sluiting omdat het zo’n belangrijke verkeersader is.
Opmerkelijk is het antwoord op mijn vraag wie het besluit nam: namelijk de diverse betrokken diensten, waaronder het GVB. Waarschijnlijk is de wethouder slechts op de hoogte gesteld (dit heb ik niet expliciet gevraagd). Het is een bevestiging van het idee dat deze stad geregeerd wordt door ambtenaren, op enkele kwesties na. Geen republiek dus maar een bureaucratie.
Mijn suggestie om de verkeerslichten uit te zetten kon niet door hen beantwoord worden, Richard Koenders brengt mij in contact met die afdeling. Met hen kan ik ook de optie bespreken om stoplicht-vrij rechtsaf te slaan naar de A10 (met name stad-uit).
[Op 2-5 schreef JvM:
Ik heb vernomen dat je bekend bent met de VRI-afdeling binnen de gemeente Amsterdam (1) en dat het contact inmiddels van hun kant is verbroken (2). Daarvan ben jij indertijd ook in kennis gesteld (3).
1 (mijn nummering) klopt zie hier, 3 is niet gebeurd, 2 snap ik: zij houden me liever buiten het gesprek. ]
De in aanbouw zijnde inrichting van het kruispunt ligt er voor tien jaar, dus het ondertunnelen moet minstens zo lang wachten. Intussen zijn de garages onder de Sluisbuurt al gebouwd en dat sluit deze oplossing uit. Een gemiste kans.
2 De sluiting voor vrachtwagens is nodig omdat anders de tunnel moest sluiten (heb niet doorgevraagd welke instantie dat bevel zou geven). Er is een risico-analyse gemaakt waar uit kwam dat zonder vrachtverkeer het risico aanvaardbaar is.
Ik vroeg waarom de tunnel niet veel eerder gerenoveerd werd. Van Maarschalkerweerd moest toegeven dat de gemeente dat niet goed heeft gedaan. Begin 2018 werd de aanpak van de tunnels overgedragen aan dienst Metro en Tram, omdat zij ervaring hebben met de Noord-Zuidlijntunnel. Daar kun je uit afleiden dat voorheen geen enkele afdeling verantwoordelijk was voor de autotunnels. (Amsterdam heeft er vier in beheer en een kleintje).
In 2018 liep een aanbesteding voor de renovatie, las ik op het www. En in 2016 werd een communicatieadviseur gevraagd voor de renovatie die medio 2018 zou beginnen. Wat ging daar mis ?
Trouwens, bij alle Amsterdamse tunnels gaat het mis, bij de aanleg en het onderhoud. Daar kun je een boek mee vullen, lijstje van het Parool.
De tunnelbeheerder blijkt geen afdeling te zijn of de gemeente maar Frans Cornelis.
3 Bij de komende renovatie is de voornaamste vraag of men buis voor buis kan aanpakken zodat éen buis open kan blijven voor het verkeer. Daar wordt naar gekeken en dat is positief.
Het probleem is dat de installaties gemaakt zijn voor éen richting. Van Maarschalkerweerd noemde de luchtbehandeling, ik betwijfel of de rijrichting veel verschil maakt. Verder lijkt het gebruik in twee richtingen tegelijk riskanter dan ompolen per uur of dagdeel. Ik schat dat de risico-compensatie zal werken: de bestuurders gaan zeer geconcentreerd en beheerst rijden als er tegenliggers zijn in de tunnel.